جهت آگاهی اجمالی از تعریف مورد نظر این نظام­‌نامه از «تدبر» و آشنایی کلی با چیستی و چگونگی انجام آن، می­‌توانید به مقدمه کتب تدبری منتشر شده توسط «مؤسسه تدبر در کلام وحی» مراجعه بفرمایید؛ و یا در صورت تمایل به آگاهی کامل­‌تر از تعریف «تدبر» و آشنایی با دانش و روش تدبر، می­‌توانید کتب منتشر شده توسط «مؤسسه تدبر در کلام وحی» با عنوان «آشنایی با دانش تدبر» و «آشنایی با روش تدبر» را مطالعه بفرمایید.

در اینجا صرفاً به ارائه تعریف مورد نظر از «تدبر» در یک جمله اکتفاء می­‌شود:

«تدبر، فهم منسجم، هماهنگ و روشمند ظاهر قرآن کریم است.»

اهداف این نظام­نامه آموزشی را می­توان در سه بند ذیل خلاصه کرد:

• آگاهی­‌بخشی کامل درباره دوره­‌های آموزشی «مؤسسه تدبر در کلام وحی»
• ایجاد نظم در اجرای دوره­‌های آموزشی تدبر
• تأمین وحدت رویه در شعبات «مؤسسه تدبر در کلام وحی» و مؤسسات مجری طرح تدبر

دوره معرفتی

• این دوره با هدف ارائه معارف تدبری به صورت مستند و مستدل برگزار می­‌شود.
• در این دوره، معارف تدبری همه سوره­‌های حزب مفصل قرآن کریم (از سوره محمد صلی الله علیه و آله و سلم تا سوره ناس) ارائه می­‌شود.
• مخاطب این دوره، افزون بر آگاهی مستند و مستدل از معارف تدبری همه سوره­‌های حزب مفصل قرآن کریم، توانایی انجام سطحی از تدبر (تطبیق معارف تدبری بر آیات و سور) را نیز به دست می‌آورد.
• این دوره در دو مقطع ۱۲۰ ساعتی با عنوان دوره معرفتی ۱ و دوره معرفتی ۲ برگزار می­‌گردد.

دوره تربیت مربی معرفتی

• این دوره با هدف آموزش مهارت تدریس در دوره­‌های معرفتی و دوره­‌های آموزشی – فرهنگی برگزار می­‌شود.
• این دوره در یک مقطع ۴۰ ساعتی برگزار می­‌گردد.

دوره مهارتی

• این دوره­ با هدف آموزش مهارت تدبر برگزار می­‌شود.
• مخاطب این دوره، با روش تدبر به­‌طور کامل آشنا می­‌شود و مهارت طی مراحل و رعایت اصول و اجرای قواعد تدبر را به دست می­‌آورد.
• این دوره در یک مقطع ۸۰ ساعتی برگزای می­‌گردد.

دوره تربیت مربی مهارتی

• این دوره با هدف آموزش مهارت تدریس در دوره­‌های معرفتی، دوره­‌های مهارتی و همچنین دوره­‌های آموزشی – فرهنگی برگزار می­‌شود.
• این دوره در یک مقطع ۴۰ ساعتی برگزار می­‌گردد.

دوره­‌های آموزشی – فرهنگی

• دوره­‌هایی برخاسته از معارف تدبری است که صبغه­‌ای فرهنگی دارد و آئین­نامه­‌های آموزشی آن، به تناسب تقاضا و نیاز مخاطب تعریف می­‌شود.

موسسه تدبر در کلام وحی با بیش از یک دهه فعالیت چشم­گیر آموزشی در نقاط مختلف کشور، جهت تسهیل در امر آموزش تدبر، امکان برگزاری غیر حضوری برخی از دوره­های آموزش تدبر را برای علاقه‌مندانی که به‌خاطر محدودیت­‌های زمانی، مکانی، شغلی، اقلیمی و…، امکان شرکت در دوره­‌های حضوری را ندارند، فراهم ساخته است.

دوره­‌هایی که امکان برگزاری آن به صورت غیر حضوری فراهم است، از این قرار است:

• دوره معرفتی
• دوره‌­های آموزشی – فرهنگی

دوره‌­هایی که فقط به صورت حضوری برگزار می‌­شود، عبارت است از:

• دوره مهارتی
• دوره تربیت مربی معرفتی
• دوره تربیت مربی مهارتی

انواع دوره­‌های آموزش تدبر با استفاده از منابع ذیل برگزار می­‌گردد:

• شش جلد کتاب تدبر در قرآن همراه با استناد و استدلال (سوره­‌های حزب مفصل قرآن کریم)
• شش جلد کتاب تدبر در قرآن ـ مناسب برای عموم (سوره­‌های حزب مفصل قرآن کریم)
• کتاب آشنایی با دانش تدبر
• کتاب آشنایی با روش تدبر
• کتاب راهنمای آموزش تدبر
• کتب­ تک­نگاری تدبر سوره‌­ها
• ترجمه تدبری قرآن کریم
• کتب تدبر موضوعی
• بسته­‌های سمعی، بصری آموزش تدبر
• نرم­‌افزارهای تدبر
• سایر محصولات مناسب برای برگزاری انواع دوره­‌ها

در برخی از دوره‌­های تدبر، مدرک پایان‌دوره و در برخی دیگر، درجه مربی­گری، به تدبرآموزان اعطا خواهد شد.

مدرک پایان­‌دوره صرفاً نشان­‌دهنده موفقیت قرآن­‌آموز در اتمام دوره است و درجه مربی­گری نشان­‌دهنده مجوز او برای تدریس تدبر به تناسب درجه مربی­گری او است.

جدول ذیل نشان­‌دهنده انواع مدارک و مدارج دوره­‌های آموزش تدبر است:

انواع دوره‌­ها	نوع گواهی	مجوز تدریس
معرفتی	مدرک پایان­‌دوره	ندارد
تربیت مربی معرفتی	درجه مربی­گری	معرفتی آموزشی – فرهنگی
مهارتی	مدرک پایان­‌دوره	ندارد
تربیت مربی مهارتی	درجه مربی­گری	معرفتی آموزشی – فرهنگی مهارتی
آموزشی – فرهنگی	مدرک پایان­‌دوره	ندارد

کسی که دارای درجه مدرسی تدبر باشد، از مجوز تدریس در همۀ دوره­‌های تدبر برخوردار است و تنها او است که مجوز برگزاری دوره­‌های تربیت مربی معرفتی و مهارتی را نیز دارد.

لازم به ذکر است آئین­‌نامه جذب مدرس تدبر در همین نظام­‌نامه درج شده است.

• این دوره با هدف ارائه معارف تدبری به صورت مستند و مستدل برگزار می­شود.
• در این دوره، معارف تدبری همه سوره­‌های حزب مفصل قرآن کریم (از سوره محمد صلی الله علیه و آله و سلم تا سوره ناس) ارائه می‌­شود.
• مخاطب این دوره، افزون بر آگاهی مستند و مستدل از معارف تدبری همه سوره­‌های حزب مفصل قرآن کریم، توانایی انجام سطحی از تدبر (تطبیق معارف تدبری بر آیات و سور) را نیز به دست می‌آورد.
• این دوره در دو مقطع ۱۲۰ ساعتی با عنوان دوره معرفتی ۱ و دوره معرفتی ۲ برگزار می­‌گردد.

در ادامه، آئین­‌نامه هر یک از این دو مقطع به­‌طور مجزا درج شده است:

این دوره با هدف آموزش مهارت تدریس در دوره­‌های معرفتی و دوره­‌های آموزشی – فرهنگی برگزار می‌شود.

گفتنی است تدریس در دوره­‌های آموزشی – فرهنگی مستلزم شرکت مربیان در جلسات توجیهی دوره‌های مربوطه است که در صورت لزوم، از طرف «مؤسسه تدبر در کلام وحی» برنامه­‌ریزی و اجرا می­‌گردد.

شرایط مخاطبان:

• اتمام دوره معرفتی ۱ با کسب حداقل سه چهارم از کل امتیاز و حداقل سه چهارم از امتیاز آزمون­‌های پایان مراحل
• اتمام پایه سه حوزه یا کارشناسی رشته­‌های مرتبط دانشگاهی یا ارائه رزومه­‌ای که نشان­‌دهنده مطالعات و فعالیت­‌های علمی، فرهنگی در حوزه قرآن باشد و به تأیید مؤسسه تدبر برسد.
• قبولی در مصاحبه علمی، فرهنگی

مراحل، زمان، محتوا:

مراحل	زمان	محتوا
۱	۴۰ ساعت	ارائه اصول و شیوه‌­های تدریس در دوره­‌های معرفتی تدبر (کتاب راهنمای آموزش تدبر)، کارگاه تدریس و تبلیغ تدبر

ارزش­یابی تحصیلی

• ۸۰ امتیاز حضور در کلاس (هر ساعت، ۲ امتیاز)
• ۲۰ امتیاز فعالیت کلاسی
• ۱۰۰ امتیاز آزمون عملی (شرکت در آزمون، الزامی است.)
• مجموع: ۲۰۰ امتیاز

حضور حداقل ۳۲ ساعت در دوره و اخذ ۱۵۰ امتیاز برای قبولی کافی است.

نکته مهم: مدرک دوره تربیت مربی معرفتی ابتدا فقط برای اجرای دوره معرفتی ۱ معتبر است و با سه شرط به مدرک دوره تربیت مربی معرفتی ۱ و ۲ ارتقاء می­‌یابد:

• متقاضی، دوره معرفتی ۲ را با کسب حداقل سه‌چهارم از کل امتیاز و حداقل سه‌چهارم از امتیاز آزمون­‌های پایان مراحل گذرانده باشد.
• گزارشی از تدریس خود در دوره معرفتی ۱ ارائه دهد.
• در آزمون عملی تدریس دوره معرفتی ۲ شرکت کند و موفق به کسب حداقل ۷۵ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز شود.

• این دوره­ با هدف آموزش مهارت تدبر برگزار می­‌شود.
• مخاطب این دوره، با روش تدبر به­‌طور کامل آشنا می­‌شود و مهارت طی مراحل و رعایت اصول و اجرای قواعد تدبر را به دست می‌آورد.

شرایط مخاطبان:

• اتمام دوره معرفتی ۱ با کسب حداقل سه‌چهارم از کل امتیاز و حداقل سه چهارم از امتیاز آزمون­‌های پایان مراحل
• اتمام پایه سه حوزه یا کارشناسی رشته­‌های مرتبط دانشگاهی یا ارائه رزومه­‌ای که نشان­‌دهنده مطالعات و فعالیت­‌های علمی، فرهنگی در حوزه قرآن باشد و به تأیید مؤسسه تدبر برسد.

مراحل، زمان، محتوا:

مراحل	زمان	محتوا
۱	۴۰ ساعت	دانش تدبر و ساختاریابی
۲	۴۰ ساعت	ساختاریابی و جهت‌یابی
۳	۴۰ ساعت	جهت‌یابی و کار عملی مستقل

ارزش­یابی تحصیلی هر یک از مراحل

• ۸۰ امتیاز حضور در کلاس (هر ساعت، ۲ امتیاز)
• ۲۰ امتیاز فعالیت کلاسی
• ۱۰۰ امتیاز آزمون پایان مرحله (شرکت در آزمون، الزامی است.)
• مجموع: ۲۰۰ امتیاز
• حضور حداقل ۳۲ ساعت در دوره و اخذ ۱۲۰ امتیاز برای قبولی کافی است و قبولی در هر مرحله، شرط شرکت در مرحله بعدی است.

ارزش­یابی تحصیلی کل دوره

• قبولی در مرحله سوم، قبولی در دوره است.

این دوره با هدف آموزش مهارت تدریس در دوره­های معرفتی، دوره­های مهارتی و همچنین دوره‌­های آموزشی – فرهنگی برگزار می‌شود.

شرایط مخاطبان:

• اتمام دوره مهارتی با اخذ حداقل سه‌چهارم از کل امتیاز و حداقل سه‌چهارم از امتیاز آزمون­‌های پایان مراحل
• اتمام پایه شش حوزه برادران یا سطح دو حوزه خواهران یا کارشناسی ارشد رشته­‌های مرتبط دانشگاهی یا ارائه رزومه‌­ای که نشان­‌دهنده مطالعات و فعالیت­‌های علمی، فرهنگی در حوزه قرآن باشد و به تأیید مؤسسه تدبر برسد.
• قبولی در مصاحبه علمی، فرهنگی

مراحل، زمان، محتوا:

مراحل	زمان	محتوا
۱	۴۰ ساعت	ارائه اصول و شیوه­های تدریس در دوره­های معرفتی و مهارتی تدبر (کتاب راهنمای آموزش تدبر)کارگاه تدریس و تبلیغ تدبر

ارزش­یابی تحصیلی

• ۸۰ امتیاز حضور در کلاس (هر ساعت، ۲ امتیاز)
• ۲۰ امتیاز فعالیت کلاسی
• ۱۰۰ امتیاز آزمون عملی (شرکت در آزمون، الزامی است.)
• مجموع: ۲۰۰ امتیاز

حضور حداقل ۳۲ ساعت در دوره و اخذ ۱۵۰ امتیاز برای قبولی کافی است.

دوره­‌هایی برخاسته از معارف تدبری است که صبغه­‌ای فرهنگی دارد و آئین­نامه­‌های آموزشی آن، به تناسب تقاضا و نیاز مخاطب تعریف می­شود.

برخی از عناوین پیشنهادی برای دوره­های آموزشی – فرهنگی عبارت است از:

• سور منتخب حزب مفصل
• عاشوراشناسی با تکیه بر نگاه تدبری به سوره­‌ها (آموزشی تبلیغی ویژه ماه محرم و صفر)
• رمضانیه (آموزشی تبلیغی ویژه ماه مبارک رمضان)
• فاطمیه (آموزشی تبلیغی ویژه ایام فاطمیه سلام‌الله‌علیها)
• مهدویت­ (آشنایی با مهدویت از منظر قرآن)
• سبک زندگی (آشنایی با سبک زندگی قرآنی)
• فرق انحرافی و عرفان­‌های نوظهور (آشنایی با نگاه قرآن در شناخت و درمان پدیده فرق انحرافی و عرفان­‌های کاذب)
• شاخص­‌های نماز و نمازگزار (آشنایی با ماهیت نماز و نمازگزار از منظر قرآن)
• انتخاب اصلح (آشنایی با شاخص­‌های انتخاب اصلح در انتخابات از منظر قرآن)
• دشمن‌شناسی (آشنایی با دشمن کافر و منافق و را­ه‌های مقابله با دشمنی آنان از منظر قرآن)
• مبانی انقلاب اسلامی (آشنایی با ماهیت و مبانی انقلاب اسلامی از منظر قرآن)
• عفاف (آشنایی با تدبر سوره مبارکه نور با عنوان فرایند تثبیت فرهنگ عفاف در جامعۀ اسلامی)
• دوره‌­های تدبر در هر یک از سوره‌­های خارج از محدوده حزب مفصل قرآن کریم
• تحلیل سیاسی – اجتماعی (آشنایی با سبک تحلیل سیاسی – اجتماعی از منظر قرآن)
• و هر دورۀ دیگری که به اقتضای نیاز و زمان بر اساس نگاه تدبری قابل تعریف باشد.

***

چنان‌که قبلا هم گفته شد، دوره‌­های آموزشی – فرهنگی به صورت غیر حضوری هم قابل برگزاری است.

مدرس، کسی است که می‌­تواند در همۀ دوره­‌های آموزشی تدبر اعم از معرفتی، مهارتی، فرهنگی، تبلیغی و تربیت مربی تدریس کند و گواهی مدرسی تدبر را از «مؤسسه تدبر در کلام وحی» دریافت کرده باشد.

مقرر است از بین مربیان توانمند دوره­‌های مهارتی تدبر، نسبت به جذب مدرس تدبر اقدام شود.

شرایط جذب:

• حداقل سطح ۳ حوزه (اتمام پایه ۱۰)
• دست‌کم سابقه تدریس سه دوره معرفتی یا مهارتی تدبر
• قبولی در مصاحبه علمی، فرهنگی ویژه مدرسان تدبر

***

گفتنی است، «مؤسسه تدبر در کلام وحی» تاکنون دو دوره تربیت مدرس تدبر در سال­های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ برگزار کرده و از بین طلاب فاضل سطح ۳ و ۴ حوزه علمیه قم، نزدیک به ۱۰۰ مدرس تدبر تربیت کرده است که بیش از ۹۰ نفر از این عزیزان، از برادران طلبه و نزدیک به ۱۰ نفر از ایشان از خواهران طلبه هستند.

برگزاری دوره‌­های آموزشی، مهارتی و بازآموزی برای این مدرسان، تابع نیاز و شرایطی خاص است که توسط «مؤسسه تدبر در کلام وحی» تشخیص داده می‌­شود.

لازم است که این بزرگواران، نسبت به نظام­نامه آموزشی تدبر و برگزاری دوره‌­های تازه‌­تعریف، توجیه باشند و به همین منظور، ممکن است دوره‌­هایی کوتاه­‌مدت برای ایشان برگزار گردد.

لازم به ذکر است، مدارکی که تا کنون برای مدرسان محترم تدبر صادر شده است، تنها با مهر تمدید مؤسسه با عنوان «هماهنگ با نظام‌­نامه آموزشی» معتبر است. بنابراین مقتضی است، مدرسان محترم برای به‌­روزرسانی مدارک خود و شرکت در دوره­‌های توجیهی یا بازآموزی احتمالی با مؤسسه تدبر تماس حاصل فرمایند.

مجری دوره­‌های غیر حضوری، فقط «مؤسسه تدبر در کلام وحی» است؛ همچنین سایر مؤسسات یا نهادهایی که بنا به توافق با «مؤسسه تدبر در کلام وحی»، مجوز برگزاری دوره­‌های غیر حضوری را از «مؤسسه تدبر در کلام وحی» دریافت کرده باشند.

مجری دوره­‌های تربیت مربی (معرفتی و مهارتی)، فقط «مؤسسه تدبر در کلام وحی» است و سایر متقاضیان، در صورت تمایل می­‌توانند میزبان برگزاری این دوره­‌ها باشند.

منظور از میزبان، مؤسسه یا نهادی است که متقاضی برگزاری دوره تربیت مربی (معرفتی یا مهارتی) و حائز شرایط ذیل است:

• آگاهی کامل از آئین­‌نامه دوره
• تعهد نسبت به حسن میزبانی و حداکثر همکاری با مجری و تعامل سازنده با مدرس دوره
• عقد تفاهم­نامه با مجری دوره و تعهد نسبت به اجرای کامل مفاد آن
• تأمین امکانات و هزینه برگزاری دوره طبق برآورد مجری دوره
• تدارک محیط آموزشی مناسب (صندلی، نور، تهویه، صوت، تخته و پروژکتور)
• اسکان و پذیرایی از مدرس دوره و پذیرایی میان­‌وعده از تدبرآموزان
• تبلیغ و ثبت‌نام واجدان شرایط در هماهنگی کامل با مجری دوره
• تعهد به اخذ شهریه در چارچوب مقررات مجری دوره
• تعهد به اطلاع­‌رسانی به­‌موقع و دقیق به متقاضیان، درباره آئین­‌نامه، زمان­‌بندی و شهریه دوره و اخذ تعهدنامه انضباطی از ایشان جهت رعایت قوانین دوره
• ارسال گزارش کامل میزبانی دوره به مجری، طبق فرمت مورد تقاضای مجری دوره

منظور از مجری، «مؤسسه تدبر در کلام وحی» است و تعهدات این مؤسسه در تعامل با میزبان از این قرار است:

• توجیه کامل میزبان نسبت به آئین­‌نامه دوره
• عقد تفاهم­نامه با میزبان دوره و تعهد نسبت به اجرای کامل مفاد آن
• تأمین مدرس مناسب دوره
• تأمین منابع آموزشی دوره
• تعهد به اعطای مدارک قبول­‌شدگان بعد از ارائه گزارش نهایی میزبان

تراکم آموزشی دوره: توصیه می‌­گردد دوره­‌های تربیت مربی، در یک مقطع فشرده از ۵ تا ۱۰ روز برگزار گردد؛ البته توافق بر هر نوع تراکم دیگری که به ماهیت دوره لطمه نزند، بلامانع است.

غیر از جذب مدرس، دوره­‌های غیر حضوری و دوره­‌های تربیت مربی (معرفتی و مهارتی)، اجرای سایر دوره­‌ها (معرفتی حضوری، مهارتی و آموزشی – فرهنگی حضوری) برای همۀ نهادها، ارگان­‌ها، مؤسسات، مراکز علمی و فرهنگی و… مجاز است.

• همۀ مجریان موظف هستند آئین­‌نامه دوره­های مزبور را به­‌طور کامل رعایت کنند.
• پیشنهاد می­‌شود همه مجریان، قانون مالی برگزاری دوره­‌های تدبر را رعایت کنند. یعنی به مربیان، کمتر از مبلغ مصوب «مؤسسه تدبر در کلام وحی»، حق‌التدریس ندهند و از قرآن­‌آموزان، بیشتر از مبلغ مصوب «مؤسسه تدبر در کلام وحی»، شهریه نگیرند.

گفتنی است، قانون مالی «مؤسسه تدبر در کلام وحی»، برای مؤسسات مستقلی که دوره­‌های تدبر را برگزار می­‌کنند، الزام­‌آور نیست و مسئولیت تعیین حق­‌التدریس مربیان و همچنین تعیین میزان شهریه قرآن‌آموزان، به­‌طور مستقیم متوجه خود ایشان است؛ اما مناسب است، برای حفظ وحدت رویه و بهره‌مندی از امکان دریافت مدرک از «مؤسسه تدبر در کلام وحی»، قانون مالی مزبور در برگزاری همۀ دوره­‌های تدبر ­به­‌طور کامل رعایت گردد.

قانون مالی برگزاری دوره‌­ها برای هر سال شمسی در هیأت مدیره «مؤسسه تدبر در کلام وحی» تصویب و در سایت مؤسسه قرار داده می­‌شود.

• مدرک پایان­‌دوره تنها در صورتی از طرف مؤسسه تدبر تقدیم می­‌شود که آزمون دوره با تأیید «مؤسسه تدبر در کلام وحی» برگزار گردد و مشخصات و نمرات افراد به­‌طور کامل به «مؤسسه تدبر در کلام وحی» ارسال گردد.

صدور مدرک از طرف «مؤسسه تدبر در کلام وحی» با اخذ مبلغی به­‌عنوان هزینه صدور مدرک انجام می‌شود. این مبلغ در قانون مالی برگزاری دوره­‌های تدبر درج می­‌شود.